Raport z badania potrzeb osób uchodźczych opuszczających ośrodki dla cudzoziemców
Osoby uchodźcze i osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową w Polsce napotykają na szereg wyzwań związanych z adaptacją do nowej rzeczywistości i procesem integracji z polskim społeczeństwem. Po opuszczeniu ośrodków dla cudzoziemców muszą oni odnaleźć się w nowych okolicznościach – zapewnić sobie stabilne warunki życia, zdobyć zatrudnienie i na nowo budować swoją przyszłość. Bariery językowe, formalne i finansowe często utrudniają ten proces, a brak spójnych i dostosowanych do potrzeb publicznych mechanizmów wsparcia sprawia, że wiele z tych osób zmaga się z poczuciem zagubienia.
Integracja osób z doświadczeniem uchodźczym w Polsce powinna opierać się na dobrze skoordynowanej polityce państwa oraz odpowiedzialności instytucji publicznych, w tym instytucji samorządowych. Niestety, system publicznego wsparcia w zakresie preintegracji i integracji nie jest wystarczająco efektywny, a jego oferta nie odpowiada na potrzeby osób uchodźczych. Brak spójnych programów oraz niewystarczające zaangażowanie instytucji państwowych powodują, że odpowiedzialność za proces integracji osób z doświadczeniem uchodźstwa w dużej mierze przejmują organizacje pozarządowe (NGO).
Organizacje te świadczą szeroki zakres pomocy obejmujący wsparcie informacyjne, socjalne, prawne, psychologiczne, edukacyjne, językowe, medyczne, casework czy aktywizację zawodową. Jednak system wsparcia oferowany przez NGO nie zawsze jest w stanie zapewnić kompleksową odpowiedź na wszystkie potrzeby – występują luki w dostarczanych usługach, wynikające z braku stałego finansowania i funkcjonowania organizacji w trybie projektowym. Często pomoc bywa też rozproszona i nie do końca skoordynowana, co ogranicza jej skuteczność.
Realizując badanie, zależało nam na tym, by lepiej zrozumieć, gdzie występują największe trudności, z jakimi mierzą się osoby poszukujące ochrony międzynarodowej w Polsce, aby skuteczniej wspierać ich proces usamodzielniania się. Kluczowe znaczenie w tym kontekście mają rekomendacje samych osób, które doświadczyły pobytu w Strzeżonych Ośrodków dla Cudzoziemców (SOC) i/lub Otwartych Ośrodkach dla Cudzoziemców (OO). Ich perspektywa pozwala lepiej dostosować ofertę wsparcia NGO do realnych potrzeb, a także wskazać konkretne działania sprzyjające skuteczniejszemu usamodzielnianiu się.
