Kilka lat temu czerpiąc inspirację ze szwedzkiego modelu integracji dzieci cudzoziemskich w szkołach, uruchomiłyśmy w Fundacji Polskie Forum Migracyjne program asystentury międzykulturowej. Zatrudniamy osoby pochodzące z danego kręgu kulturowego, mówiące biegle w języku obcym, ale jednocześnie dobrze odnajdujące się w Polsce, sprawnie funkcjonujące w społeczeństwie, znające realia, system szkolny, bardzo dobrze władające językiem polskim.

Asystentki międzykulturowe pracujące w PFM, fot. Gazdowanie fotografii

Asystenci/-tki międzykulturowe pełnią ważną rolę w szkołach i potrzebne są nie tylko dzieciom

Szkoła międzykulturowa, w której jest miejsce dla różnych narodowości i kultur stała się w ostatnich latach faktem. Według raportu NIK, w roku szkolnym 2020/2021 do polskich szkół uczęszczało 48 449 dzieci cudzoziemskich, podczas gdy w  2022/2023 było to już 222 523 dzieci z doświadczeniem migracji – jest to wzrost o 459%. Wraz z napływem osób z Ukrainy, do polskich szkół zaczęły przybywać dzieci, dla których wejście w nowe środowisko było trudne i stresujące. Od lutego 2022 roku w wielu szkołach pojawiły się asystentki międzykulturowe – w prawie oświatowym nazywane pomocą nauczyciela dziecka cudzoziemca.

Zakres ich działań obejmuje:

  • wsparcie adaptacji i integracji dzieci migranckich w polskich szkołach,
  • pomoc w tłumaczeniach pomiędzy dziećmi i rodzicami cudzoziemskimi a nauczycielami i nauczycielkami,  często tłumaczenie obejmuje nie tylko kwestie językowe, ale i kulturowe, obyczajowe,
  • obecność asystentek podnosi poczucie bezpieczeństwa i komfort psychiczny dzieci migranckich, a często również ich najbliższego otoczenia – rodziców, nauczycieli i nauczycielek,
  • utrzymywanie kontaktu z rodzicami dzieci migranckich w celu objaśniania realiów polskiej edukacji i umożliwiania komunikacji ze szkołą,
  • zauważanie specjalnych potrzeb dzieci migranckich (np. edukacyjnych lub psychicznych), czy reagowanie na różne formy przemocy.

Kim jest asystent międzykulturowy lub asystentka międzykulturowa?

Praca asystentki międzykulturowej to przede wszystkim wsparcie w komunikacji językowej i odczytywaniu kodów kulturowych. Oswajanie z tym, co dotychczas było obce, nieznane. Asystentki międzykulturowe wspierają nie tylko uczniów i uczennice z doświadczeniem migracji, ale również nauczycieli, nauczycielki, zespół psychologów, psycholożek, pedagogów i pedagożek szkolnych oraz osoby zarządzające szkołami. Pomagają również w komunikacji między rodzicami a szkołą. Ich obecność wpływa korzystnie na ogólną atmosferę otwartości, wzajemnej ciekawości, pomaga przeciwdziałać dyskryminacji i ksenofobii w szkołach. Wiele osób, z którymi rozmawiamy, pracując na co dzień z placówkami oświatowymi, stwierdza, że nie wyobraża sobie pracy z klasą wielokulturową bez wsparcia asystentki międzykulturowej.

Wprowadzenie do przepisów oświatowych stanowiska asystentki międzykulturowej/asystenta międzykulturowego

Na podstawie Ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (tzw. specustawy) do Ustawy Prawo Oświatowe został dodany ustęp 8a: „W szkole może być zatrudniony asystent międzykulturowy. Asystent międzykulturowy udziela osobom, o których mowa w ust. 7, pomocy w kontaktach ze środowiskiem szkolnym, a także współdziała z ich rodzicami oraz szkołą.”
Ww. zapis Sejm przyjął w głosowaniu 15 maja br., Prezydent podpisał ustawę 7 czerwca br.

Odnośnie różnic pomiędzy dotychczasowym stanowiskiem „pomocy nauczyciela” (art. 165 ust. 8 Ustawy Prawo Oświatowe) a stanowiskiem „asystent międzykulturowy” (art. 165 ust. 8a) nieoficjalne stanowisko MEN mówi o tym, iż:

  • pomoc nauczyciela z założenia pomaga bezpośrednio dziecku w klasie i jest ograniczona w czasie do 12 miesięcy;
  • asystentka międzykulturowa / asystent międzykulturowy wspiera szerzej społeczność szkolną, wsparcie asystentek i asystentów nie jest ograniczone
    czasowo, szkoła może zatrudnić asystentkę / asystenta na stałe.

To ogromny sukces i efekt m.in. wieloletnich działań rzeczniczych Koalicji na rzecz wzmacniania roli asystentek i asystentów międzykulturowych, której PFM jest częścią!

Koalicja na Rzecz Wzmacniania Roli Asystentek Międzykulturowych i Romskich

Jako PFM jesteśmy dumni z naszego członkostwa w Koalicji na Rzecz Wzmacniania Roli Asystentek Międzykulturowych i Romskich. To partnerstwo odgrywa kluczową rolę w naszych działaniach rzeczniczych, zwiększając świadomość i wpływ asystentek międzykulturowych i romskich w edukacji. Współpracujemy z Koalicją, aby promować integrację i równość w dostępie do edukacji.

Zachęcamy do odwiedzenia strony Koalicji, na której znajdziecie bogaty zbiór materiałów edukacyjnych, które mogą być pomocne w pracy ze społecznościami międzykulturowymi oraz w szkołach.

Szkoła Różnorodności

Kurs szkoleniowy online dla asystentek i asystentów międzykulturowych – platforma Szkoła Różnorodności została stworzona przez Fundację Polskie Forum Migracyjne w partnerstwie z International Rescue Committee (IRC). Jest to pierwszy w Polsce tego typu projekt przeznaczony dla asystentek i asystentów międzykulturowych.

Kurs skierowany jest do osób:

  • chcących wykonywać pracę asystentek/asystentów międzykulturowych i pomocy nauczyciela,
  • chcących podnieść swoje kompetencje,
  • zainteresowanych dobrostanem dzieci w szkołach, a także procesami integracyjnymi,
  • rodziców dzieci cudzoziemskich uczących się w polskich szkołach.

„Dziękuję bardzo za informację o pracy asystentki międzykulturowej. Ten kurs zapewnia gotowe rozwiązania rożnych problemów pracy. Polecam wszystkim którzy planują pracować jako asystentka międzykulturowa.”

– Anna Y.

przejdź do strony z kursem

Dedykowane publikacje

Dzięki doświadczeniu, stałemu podnoszeniu kwalifikacji, wymianie wiedzy z innymi, częstej ewaluacji i systematycznym superwizjom zespołu, nasze asystentki międzykulturowe uchodzą za jedne z najbardziej profesjonalnych. Dlatego dzielimy się wiedzą! Poniżej znajdziesz publikacje związane z zagadnieniem asystentury międzykulturowej.

Dlaczego szkoły potrzebują asystentek międzykulturowych?
Dzienniczek-Słowniczek_Przewodnik dla rodziców i opiekunów
Dzienniczek-Słowniczek Inspiracje
Edukacja w polskiej szkole – wszystko, co należy wiedzieć o edukacji szkolnej w Polsce

 

Artykuły

Zapoznaj się z naszymi artykułami eksperckimi, wywiadami oraz krótkimi poradnikami. Kliknij #edukacja i #asystentura miedzykulturowa, by dowiedzieć się więcej!

Zbliżające się wydarzenia,  webinary i szkolenia

Poniżej  znajdziesz aktualne szkolenia i webinary. Zachęcamy do wzięcia udziału w interesującym Cię wydarzeniu.

przejdź do strony z wydarzeniami

Archiwum webinarów

przejdź do strony z webinarami

Newsletter

Gorąco zachęcamy do pozostania z nami w kontakcie i zapisania się do naszego newslettera. Dzięki temu będziesz na bieżąco z najnowszymi informacjami, zapowiedziami wydarzeń oraz innymi ważnymi aktualnościami. Zapraszamy do dołączenia do naszej społeczności, by nie przegapić żadnych przyszłych możliwości rozwoju i spotkań.