Polska nie honoruje ukraińskich orzeczeń — aby korzystać z uprawnień dla osób z niepełnosprawnością w Polsce, należy wystąpić o polskie orzeczenie.
Ostatnie zmiany w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy sprawiają, że polskie orzeczenie może decydować o dostępie do istotnych świadczeń i pomocy.
Po 31 października 2025, wsparcie mieszkaniowe w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania dla uchodźców z Ukrainy będzie zapewnione tylko niektórym grupom, w tym osobom z polskim orzeczeniem o niepełnosprawności (umiarkowanej lub znacznej).
Bez polskiego orzeczenia o niepełnosprawności możesz stracić prawo do bezpłatnego zakwaterowania
po 1 listopada 2025 r.
Od 1 czerwca 2026 r. prawo do świadczenia wychowawczego (tzw. 800+) będzie uzależnione od aktywności zawodowej w Polsce. Oznacza to, że wielu obywateli Ukrainy straci prawo do tego świadczenia, jeśli nie będą pracować.
Wyjątek dotyczy jednak rodziców dzieci, które:
• są obywatelami Polski, lub
• mają orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
Dzięki polskiemu orzeczeniu o niepełnosprawności dziecka można zachować prawo do 800+ nawet bez aktywności zawodowej, jeżeli nie możesz pracować
ze względu na opiekę nad swoim dzieckiem.
Zalety polskiego orzeczenia o niepełnosprawności:
1. Uprawnienia lokalne i zniżki
Orzeczenie umożliwia korzystanie ze zniżek w komunikacji, ulg podatkowych, ulg w opłatach (np. w instytucjach kultury);
2. Programy wsparcia PFRON i programy socjalne
Osoby z potwierdzoną niepełnosprawnością mogą korzystać z programów PFRON (np. dofinansowania sprzętu medycznego, rehabilitacji) przewidzianych dla obywateli Polski i cudzoziemców zamieszkujących w Polsce.
3. Dostęp do edukacji i rehabilitacji na preferencyjnych warunkach.
4. Wsparcie socjalne i opieka instytucjonalna (wsparcie finansowe dla osób z niepełnosprawnością)
Jak możesz uzyskać polskie orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?
1. Udaj się do powiatowego / miejskiego Zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (ZON), właściwego do Twojego miejsca zamieszkania;
2. Uzyskaj i złóż niezbędne dokumenty (osobiście / pocztą / elektronicznie przez ePUAP):
• wypełniony wniosek o wydanie orzeczenia (formularz dostaniesz w ZON);
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, wystawione przez Twojego lekarza prowadzącego (uwaga: zaświadczenie jest ważne w ciągu 3 miesięcy od momentu wydania);
• kopię dokumentu tożsamości;
• posiadaną dokumentację medyczną (wypisy ze szpitala, wyniki badań, opinie lekarskie itp. Jeśli chcesz złożyć ukraińską dokumentację medyczną, musi ona być przetłumaczona na j. polski przez tłumacza przysięgłego);
• inne dokumenty w zależności od Twojej sytuacji,
np. pełnomocnictwo (jeśli składasz wniosek w imieniu innej osoby); dokumenty dot. nauki (dla dzieci i uczniów) lub inne.
3. Po złożeniu dokumentów otrzymasz wezwanie na posiedzenie komisji lekarskiej (zazwyczaj w ciągu
1-3 miesięcy). Komisja może poprosić Cię o przeprowadzenie dodatkowych badań lekarskich albo wydać orzeczenie na podstawie zgromadzonej dokumentacji medycznej.
Potwierdzenie niepełnosprawności w Polsce to krok, który może realnie poprawić dostęp do pomocy i ulg, jakie oferuje polski system wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Choć procedury są wymagające i obecnie długotrwałe, korzyści — takie jak programy rehabilitacyjne, wsparcie sprzętowe, transport, ulgi — czynią to działanie opłacalnym.
……
Projekt Integrated support program for refugee families in the Mazowieckie Voivodeship realizowany przez Fundację Polskie Forum Migracyjne w partnerstwie z Funduszem Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (UNICEF) przy wsparciu Biura ds. Ludności, Uchodźców i Migracji (PRM) Departamentu Stanu Stanów Zjednoczonych i rządu Republiki Korei.
